Tien Nederlandse mountainbikers stonden eind april op het vliegveld van Kathmandu op hun koffers te wachten toen de betonnen pilaren begonnen te trillen. Ze waren net op tijd aangekomen om de aardbeving in Nepal in volle heftigheid mee te maken. Het vliegverkeer werd stil gelegd. Noodhulp kwam op gang. Maar wie helpt de vakantiegangers? En, niet onbelangrijk: wie betaalt die hulp?

“We hebben gezegd: ‘we gaan nu helpen’”, zegt Barry Rigter, commercieel directeur van coördinerende alarmcentrale SOS International. “We hebben er helemaal niet over nagedacht wie dat moest betalen. We hebben gewoon iedereen geholpen die ons om hulp vroeg.”

De reizigers die vastzaten in Nepal zijn uiteindelijk veilig teruggekomen in Nederland. Maar in een aantal gevallen is het nog onduidelijk wie de rekening krijgt. “Het blijkt dat niet alle mensen die we hebben geholpen voldoende verzekerd waren. Daar zijn geen goede afspraken over gemaakt”, zegt Rigter.

De mountainbikers sliepen de eerste nacht op een matje naast het zwembad van het Hyatt Hotel in Kathmandu. Binnen slapen was gevaarlijk vanwege de naschokken die door het gebied trokken.

“Onze telefoons deden het, er was wifi. Af en toe viel de elektriciteit uit, maar het hotel had een eigen aggregaat. Het was op zich een prima plekkie”, zegt Joep Ottervanger, partner bij Loyens & Loeff Singapore.

Reis- en annuleringsverzekering

Voor vertrek had Ottervanger nog met de reisverzekering gebeld. “Ik vroeg me af of mountainbiken onder de gevaarlijke sporten viel.” Andere leden van de fietsgroep hadden een speciale reis- en
annuleringsverzekering afgesloten voor deze reis.

Het is belangrijk om voor je op vakantie gaat je verzekering te checken, benadrukt SOS International-man Rigter. Een aantal van de mensen die aan boord van het door SOS International gecharterde vliegtuig zijn gestapt, bleek alleen Europa-dekking te hebben en geen werelddekking.

Ook is er een verschil tussen reis- en annuleringsverzekeringen: een reisverzekering vergoedt zaken als diefstal,schade en medische kosten, terwijl een annuleringsverzekering noodgedwongen aanpassingen van de reis (zoals eerder terugkeren vanwege een sterfgeval in de familie) vergoedt. Sommige verzekeringen sluiten ook natuurrampen uit van dekking. Vrijwel alle verzekeringen sluiten ‘molest’, oftewel schade door terrorisme, oorlog- of conflictsituaties, uit.

Behalve een goede verzekering afsluiten is het ook belangrijk om je in te schrijven bij Kompas. Dat is een online registratiesysteem van de Nederlandse overheid, waar elke Nederlander zelf kan registreren waar hij of zij zich ter wereld bevindt. Op die manier weten hulpverleners om hoeveel Nederlanders het gaat en waar deze zich ongeveer bevinden.

Calamiteitenfonds

Vakantiegangers die met een Nederlandse reisorganisatie naar Nepal waren vertrokken, hoeven zich geen zorgen te maken over nakomende kosten vanwege de aardbeving. Het Calamiteitenfonds, waar vrijwel alle bekende reisorganisaties bij aangesloten zijn, dekt de extra kosten die reizigers maken vanwege natuurrampen. Het gaat dan zowel om aanpassingen in de reis (zoals een alternatief – duurder – hotel) als om terugkeer naar Nederland.

De aardbeving in Nepal is door het fonds aangemerkt als ‘calamiteit’. Dat betekent dat reizigers die hun vakantie hadden geboekt bij een aangesloten organisatie en de kosten voor het fonds hadden betaald (2,50 euro, inbegrepen bij de boekingskosten), niet hoeven te vrezen voor een gepeperde rekening.

Onverzekerd op pad

Dus hoe zit het dan met de onbezonnen reiziger die op eigen houtje naar Nepal en omstreken was getrokken en de verzekeringspolis van tevoren niet goed had nagelezen? Die heeft geluk als hij of zij in het KDC10 vliegtuig van Defensie is gestapt, of in het vliegtuig dat de Belgische overheid had ingezet – dat komt voor rekening van de respectievelijke landen.

Maar als hij of zij op een commerciële of chartervlucht is gestapt, ligt dat anders. “Als je niet verzekerd bent, dan draai je zelf op voor de kosten”, zegt Paul Koopman van het Verbond van Verzekeraars. “Mooier kan ik het niet maken.”

Noodhulp door gestrande reizigers

De mountainbikers wisten na een paar dagen vliegtickets te bemachtigen voor reis naar huis en hun verzekering heeft die inmiddels ook vergoed. Maar ze zaten niet stil in de tussentijd. Nabij het hotel was een bakkerij die brood had voor de bewoners van de bergdorpen, waar de situatie nijpend was.

Maar er was geen vervoer mogelijk – totdat de tien topfitte mannen hun fietsen uit de beschermhoezen haalden en hun rugzakken leeg gooiden. Twee dagen lang trokken ze met backpacks vol brood langs verwoeste bergdorpen. Ottervanger: “Het is mooi als je dan bij mensen een glimlach los krijgt.”